Στην μυθολογία ο Έρωτας ήταν γιος της Αφροδίτης και ήταν υπεύθυνος για τα πάθη και   τα πολλά δεινά των θνητών αλλά και των θεών, ρίχνοντας τα βέλη του και παρασύροντας τους πάντες σε μια συναισθηματική κατάσταση δίχως λογική, αφήνοντας τους όλους έρμαια στις αρχέγονες παρορμήσεις. Το παράδοξο του μύθου του Έρωτα είναι ότι ούτε και εκείνος γλίτωσε από τα ίδια του τα βέλη καθώς ερωτεύτηκε παράφορα την  πανέμορφη αλλά θνητή κόρη που το όνομα της ήταν Ψυχή. Μετά από πολλές περιπέτειες και πολλές εμπλοκές των θεών τελικά η Ψυχή έγινε αθάνατη επιτρέποντας τους να ενωθούν για πάντα.

Θεωρούμε ότι ο έρωτας είναι μια ψυχική κατάσταση η οποία  καθορίζεται από τις σεξουαλικές παρορμήσεις και τις πρώιμες και πρωτόγονες προτιμήσεις του ενστίκτου. Η συναρπαστική εμπειρία του έρωτα χαρακτηρίζεται από την κατάρρευση των φραγμών και πολύ γρήγορα οι δύο ξένοι γίνονται σε μια στιγμή οικείοι έτοιμοι να μοιραστούν την ζωή τους, να επενδύσουν μαζικά τις επιθυμίες τους και τα όνειρα τους ο ένας στον άλλο. Η πλάνη είναι και ένα από τα κύρια γνωρίσματα της ψυχικής κατάστασης που ονομάζουμε έρωτα, καθώς αυτή η μαζική επένδυση στο άλλο πρόσωπο παραμερίζει την λογική και το άτομο είναι έρμαιο των ενστίκτων του.

Άλλωστε η αυταπάτη είναι αλληλένδετη με τον απατηλό χαρακτήρα της σεξουαλικής επιθυμίας. Ο Έριχ Φρομ  μας λέει ότι η σεξουαλική επιθυμία έχει ως στόχο την συνένωση, δηλαδή την ανακούφιση από  μια οδυνηρή ένταση. Έτσι λοιπόν η σεξουαλική επιθυμία μπορεί να προκληθεί από την αγωνία της μοναξιάς, από τον πόθο, την ματαιοδοξία, από καταστροφικές ενορμήσεις αλλά και από αγάπη.

Καταλαβαίνουμε ότι σε διαφορετικές φάσεις της ζωής μας και διαφορετικά επίπεδα ωρίμανσης, ερωτευόμαστε έχοντας διαφορετικά κίνητρα και προθέσεις. Οι ερωτοχτυπημένοι συνήθως εκθειάζουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του αντικειμένου του έρωτα τους. Λένε για την φωνή, την κίνηση, τα σωματικά προσόντα, την ομορφιά, την εκφραστικότητα και ένα σωρό άλλα γνωρίσματα που καθιστούν το αντικείμενο της επιλογής τους μοναδικό και αξιοπρόσεκτο. Η σαγήνη παραγκωνίζει την λογική και η επεξεργασία των δεδομένων είναι σε αποκλειστική συνεννόηση με την ερωτική έλξη και την επιθυμία για ερωτική συνεύρεση και απόλαυση. Η διέγερση των αισθήσεων δημιουργούν μια έξαρση και ανύψωση, την λεγόμενη ψυχική ανάταση και ευφορία. Ο Φρόυντ ασπαζόμενος την έννοια του έρωτα όπως έχει αναλυθεί από τους ποιητές και φιλόσοφους, θεωρεί ότι  ο έρως συντηρεί την συνοχή όλων των ζωντανών όντων, συγκεντρώνοντας σε όλο και πιο εκτεταμένες ενότητες τα διάσπαρτα μόρια της ζώσας ουσίας και  διατηρώντας τα σε αυτή την κατάσταση. Το σύνολο της ενέργειας του έρωτα το ονόμασε libido.

Στην διαδικασία του έρωτα η εξιδανίκευση του άλλου παίζει έναν πρωτεύοντα ρόλο και οι προβολές είναι συνεχόμενες.
Όταν  ερωτευόμαστε προβάλουμε στον άλλο τον ιδανικό μας εαυτό και έτσι μέσω του άλλου εξυψωνόμαστε και ταυτιζόμενοι με το αντικείμενο του έρωτα μας είμαστε  
αυτό που θα επιθυμούσαμε. Η παγίδα λοιπόν ξεκινάει την στιγμή που ο άλλος κατέχει όλα όσα είναι πολύτιμα για εμάς. Η εξιδανίκευση έχει το τίμημα της! Το άτομο που είναι το ερωτικό μας αντικείμενο κατέχει όλες τις αρετές και έτσι εμείς ταυτόχρονα γινόμαστε κατώτεροι και ευάλωτοι, ο άλλος κατέχει ότι επιθυμούμε και έτσι νιώθουμε ότι χάνουμε τον εαυτό μας. Είναι σύνηθες να αγαπάμε και ταυτόχρονα να μισούμε αυτόν που μας έχει παρασύρει στο παιχνίδι του έρωτα. Αυτού του είδους η συναισθηματική επένδυση είναι ένα ρίσκο  που ο καθένας από εμάς παίρνει αφού αποζητά να βρει τον έρωτα που θα τον οδηγήσει στην αγάπη. Οι άνθρωποι ανθίζουν από έρωτα αλλά και πεθαίνουν από έρωτα!

Κατά την διαδικασία της επιλογής αντικειμένου, ασυνείδητα επιλέγουμε κάποιον που φέρει τα χαρακτηριστικά του ετερόφυλου γονέα που φυσικά μας παραπέμπει στο οιδιπόδειο σύμπλεγμα. Είναι ξεκάθαρο και μέσα από τις ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες, ότι οι άνθρωποι υποφέρουν από τα συναισθήματα που τους προκαλεί ο έρωτας. Όσο  είναι κάτω από την επήρεια του, όσο νιώθουν  το άγγιγμα της μαγείας του, όσο είναι κάτω από το πέπλο της προστασίας του, όσο η ενέργεια του δημιουργεί συναισθήματα χαράς και ανάτασης, τότε ο έρωτας είναι η υπέρτατη θετική εμπειρία. Όταν όμως σε μερικές των περιπτώσεων ο έρωτας δεν είναι τίποτα  άλλο παρά μόνο σεξουαλική έλξη δημιουργώντας  την ψευδαίσθηση  του απόλυτου ταιριάσματος και της ιδεατής συνένωσης τότε το άτομο μπορεί να βιώσει έντονα συναισθήματα απόρριψης, απογοήτευσης, απελπισίας και κατάθλιψης.

Όπως καταλαβαίνουμε  η διαδικασία του έρωτα δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Το να κάνουμε μια καλή επιλογή ερωτικού αντικειμένου εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και κυρίως το μέγεθος της παθολογίας ξεκινώντας από το οιδιπόδειο σύμπλεγμα. Όσο πιο νευρωσικός είναι κάποιος τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να επιλέξει έρωτες που δεν οδηγούν πουθενά και που συνεχώς αφήνουν πίσω τους μια γεύση πικρίας, απογοήτευσης και την αίσθηση του ανικανοποίητου. Η διψά για ψυχική και πνευματική συνεύρεση  με το ερωτικό αντικείμενο δεν ικανοποιείται ποτέ και η αλλαγή πολλών ερωτικών συντρόφων αποσκοπεί ακριβώς στην ικανοποίηση της διψάς αυτής.

Μια αρμονική επιλογή θα ήταν ένας έρωτας που συνδυάζει τον αισθησιασμό και την τρυφερότητα, την δέσμευση και την διατήρηση της διαφορετικότητας, την συνύπαρξη της συναισθηματικής αλλά και σεξουαλικής ικανοποίησης.

Ας μην ξεχνάμε ότι η ερωτική έλξη είναι μια κατάσταση που οι περισσότεροι από εμάς βιώνουμε με μοναδικό τρόπο και έτσι ο έρωτας αποτελεί και μια μοναδική εμπειρία για τον καθένα από εμάς. Το φορτίο του έρωτα έχει και τα δυο πρόσημα προσφέροντας από την μια, την αρμονία και την ψυχική ανάταση και από την άλλη την καταστροφικότητα και την απελπισία. Ο έρωτας πυροδοτεί εσωτερικές δυνάμεις απελευθερώνοντας πλευρές του ψυχισμού που καθόλου γνωστές δεν είναι, και τότε το άτομο αρχίζει να γνωρίζει πτυχές του εαυτού του που είναι πρωτόγνωρες.

Όπως και στον αρχαίο ελληνικό μύθο για να ενωθούν ο Έρωτας και  η Ψυχή πέρασαν από πολλές περιπέτειες και δοκιμασίες για να είναι μαζί, έτσι και στο ανθρώπινο επίπεδο καλούμαστε να περάσουμε από πολλές και επίπονες καταστάσεις έως ότου  καταφέρουμε να ενωθούμε με αυτό το ερωτικό αντικείμενο που θα μας οδηγήσει στην ολοκλήρωση και την εσωτερική αρμονία....

Νόρα Κοντοστεργίου
Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεύτρια
B.A., Pg. Dip., M. Clin,.Sc
Ηγίου 6-10, Θησείο 11851, Αθήνα
Τηλ: 210 3427425 – 6974818255
E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.