Τα ζευγάρια είτε συμβιώνουν μέσα στο γάμο, είτε επιλέγουν να συζούν, καλούνται να αντεπεξέλθουν στις δυσκολίες που δημιουργούνται μέσα στον χρόνο. Στο πρώτο διάστημα της γνωριμίας του ζευγαριού όλα φαίνονται να είναι ευκολότερα. Ο ενθουσιασμός, ο έρωτας, το άγνωστο και η πρόκληση της γνωριμίας του κάθε συντρόφου κρατούν το ενδιαφέρον σε υψηλά επίπεδα.
Κατά την διάρκεια των πρώτων χρόνων το ερωτικό ενδιαφέρον παραμένει σε ικανοποιητικά επίπεδα, συνήθως και για τα δυο μέλη. Οι σύντροφοι προσπαθούν να κερδίσουν πόντους και να επιδείξουν τις δυνατότητες και ικανότητες τους. Οι γυναίκες προβάλουν την θηλυκότητα τους που την χρησιμοποιούν για να σαγηνέψουν τον σύντροφο τους και οι άντρες επιδεικνύουν την αρρενωπότητα τους για να δημιουργήσουν ένα πεδίο ασφάλειας πάνω στο οποίο οι γυναίκες να μπορούν να ακουμπήσουν κυρίως συναισθηματικά. Πολλές φορές τέτοιου είδους συμπεριφορές είναι ασυνείδητες και απλά λειτουργούν κάτω από τους νόμους των ενστίκτων και της εξελικτικότητας.
Η εκλογή του ερωτικού αντικειμένου είναι μια καθοριστική πράξη που στόχο της έχει, τουλάχιστον σε ένα φαντασιακό επίπεδο, τον έρωτα, την συντροφικότητα και την αρμονία.
Εν αρχή ην η σεξουαλικότητα, μια παραδοχή που δεν γίνεται αποδεκτή ακόμα και σήμερα, καθώς αποφεύγεται ως ταμπού να αναγνωριστεί η τεράστια σημασία της στην ζωή μας.
Άλλα ας καθίσουμε να αναλογιστούμε τα μεγάλα προβλήματα που μπορούν να προκληθούν όταν η σεξουαλικότητα μας ασθενεί, καθώς και την τεράστια ευχαρίστηση που μας αποφέρει όταν αυτή βρίσκει το κατάλληλο έδαφος να αναπτυχθεί με ένα υγιή τρόπο. Το σώμα μας γίνεται το όχημα μέσω των ερωτογενών σημείων του, για να απολαύσουμε αλλά και να πονέσουμε, να σχετιστούμε με τον άλλον, αλλά και να υποφέρουμε από απογοήτευση, ματαίωση και απόρριψη.
Η εξέλιξη του συναισθήματος μας είναι άμεσα συνδεδεμένο με την ωρίμανση της σεξουαλικότητας μας, και πάει τόσο πίσω όσο στην σύλληψη του εμβρύου, την διαδικασία της γέννας, την θηλή της μάνας ως το πρώτο ερωτικό αντικείμενο για το μωρό. Όλα ακολουθούν μια πορεία εξέλιξης που φυσικά παίζει καθοριστικό ρόλο για τις μετέπειτα επιλογές μας, ειδικά όσον αφορά την επιλογή του συντρόφου. Αν τα πλήγματα και τα τραύματα που θα υποστεί το παιδί κατά την διάρκεια της απόκτησης της ερωτικής του ταυτότητας είναι πολλά και επαναλαμβανόμενα τότε είναι το πιο πιθανό ότι θα επηρεαστεί συναισθηματικά αλλά και διανοητικά. Αυτό είναι κάτι που συναντάω συχνά στις συνεδρίες με τους ασθενείς, όπου έχουν υποστεί τραύματα κατά την σεξουαλική τους ωρίμανση που φαίνεται να τους έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό και στην διανοητικοσυναισθηματική τους ωρίμανση. Αυτό σε ένα πρώτο επίπεδο εκφράζεται μέσα από μια δυσκολία στην ανεύρεση του κατάλληλου συντρόφου, την φτωχή κρίση των δεδομένων, δηλαδή αν ο άλλος είναι ο κατάλληλος σύντροφος ή όχι, καθώς και δυσκολία στην αυτοπραγμάτωση μέσω της εργασίας. Συνήθως αυτά τα άτομα ενώ φαίνονται ικανά παρουσιάζουν μια τεράστια δυσκολία να προχωρήσουν στην ζωή τους, και συνήθως την περιγράφουν ως μια κατάσταση εξαιρετικά ματαιωτική, και γενικά παραπονιούνται για ένα συναισθηματικό μπλοκάρισμα σε όλα τα επίπεδα.
Ο Φρόυντ μας λέει ότι το πρότυπο κάθε ερωτικής σχέσης, βρίσκεται στο μωρό που θηλάζει το στήθος της μητέρας του και η εικόνα της σεξουαλικής ικανοποίησης του ενήλικα είναι αυτή του χορτασμένου βρέφους, που αφήνοντας το στήθος της μητέρας του αποκοιμιέται στην αγκαλιά της με ένα μακάριο χαμόγελο στα χείλη. Βλέπουμε πως όλα ξεκινήσανε από εκείνη την πρώιμη επιθυμία για την ικανοποίηση της πείνας στο βρέφος, αργότερα αυτή η επιθυμία ικανοποίησης στο ενήλικα μετουσιώνεται ως μια επιθυμία για συντροφικότητα, δημιουργικότητα και ερωτισμό.
Ο Φρόυντ μας υπενθυμίζει ότι η μητέρα δεν ταΐζει μόνο το παιδί της, αλλά ξυπνάει τις αισθήσεις, γίνεται η πρώτη αποπλανήτρια του. Έτσι η μητέρα γίνεται πολύ σημαντική, ασύγκριτη, μοναδική, πρότυπο όλων των μετέπειτα ερώτων.
Στην ενήλικη ζωή όταν η λίμπιντο, δηλαδή η ψυχοσεξουαλική ενέργεια, αδυνατεί να ικανοποιηθεί τότε μετατρέπεται σε φόβο, σε άγχος, σε νεύρωση. Όλα τα παραπάνω συμβάλουν με τον πιο καθοριστικό τρόπο για την επιλογή του ερωτικού αντικειμένου. Είναι τα ίχνη που αφήνουν ανεξίτηλα σημάδια και ορίζουν το πεπρωμένο των επιλογών μας.
Όσο πιο μεγάλη είναι η άγνοια που έχει κάποιος για τις καταβολές του και τις ασυνείδητες
ενορμήσεις του τόσο πιο πολύ άγεται και φέρεται από δυνάμεις που δεν μπορεί να ελέγξει και να καθοδηγήσει. Είναι χαρακτηριστικό αυτής της ασυνείδητης δίψας και πείνας, όταν οι ενήλικες, έρμαια του ασυνειδήτου τους, εμπλέκονται σε ένα αέναο αγώνα ικανοποίησης τους μέσα από την αλλαγή πολλαπλών συντρόφων προσπαθώντας μάταια να χορτάσουν την ακόρεστη πείνα τους για ικανοποίηση.
Επιστρέφοντας στο ζευγάρι ας μην ξεχνάμε ότι η ισορροπία δυο ανθρώπων στο μονοπάτι της κοινής ζωής τους είναι εξαιρετικά εύθραυστη και για να τα καταφέρουν καλούνται να κάνουν πολλούς αγώνες και να αντέξουν τις αποτυχίες τους. Αυτός είναι και ο δρόμος της συντροφικότητας που σε συνδυασμό με την σεξουαλικότητα και την συναισθηματική τους ωρίμανση μπορεί και να τα καταφέρουν. Οι εχθροί είναι πολλοί και τα μέτωπα των αντιξοοτήτων εξίσου πολλά. Η καθημερινότητα, η κούραση, η ρουτίνα,οι υποχρεώσεις, ο λιγοστός χρόνος, οι οικονομικές δυσκολίες, η αδιαφορία, η έλλειψη γνώσεων και καλλιέργειας, η μείωση της κοινής δημιουργικότητας, η ενασχόληση με απομονωτικές και μοναχικές δραστηριότητες (ίντερνετ, τηλεόραση κ.λ.π) όλα συμβάλλουν προς την απαξίωση της συντροφικότητας και την ασεξουαλικότητα. Ειδικά όταν οι καιροί δυσκολεύουν, όταν τα προβλήματα αυξάνουν, όταν οι έγνοιες πολλαπλασιάζονται τότε είναι που το μαζί μπορεί να φανεί πιο χρήσιμο από ποτέ. Στην σημερινή εποχή οι σύντροφοι έχουν λιγοστή υπομονή και γρήγορα παραιτούνται των προσπαθειών τους για κατανόηση και συνεύρεση. Ο κοινός δρόμος εύκολα γίνεται η διχάλα της σύγχυσης και του πανικού, της κατάρρευσης και του χωρισμού. Είναι συχνό το φαινόμενο των ζευγαριών που σε προχωρημένο στάδιο ασυνεννοησίας ζητούν την βοήθεια του ειδικού, δυστυχώς όταν η ζημία που έχουν κάνει στον εαυτό τους αλλά και στην σχέση είναι ανεπανόρθωτη.
Το μονοπάτι για την επιτυχία απαιτεί την επίγνωση αλλά και την αποδοχή της αποτυχίας, των ελλειμμάτων και των αδυναμιών της σχέσης. Όσο πιο νωρίς επέλθει η κατανόηση και ανεύρεση των λύσεων τόσο πιο πιθανή η επιτυχία της σχέσης.
Σίγουρα η συντροφικότητα αλλά και η σεξουαλικότητα αποτελούν σημαντικούς συμμάχους της συνύπαρξης των δυο συντρόφων, αλλά προκειμένου να συναντηθούν χρειάζεται η από κοινού διάθεση για μεταβολή στις συμπεριφορές αλλά και τις προσωπικότητες συνήθως και των δύο συντρόφων. Σε πολλές των περιπτώσεων κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο να γίνει με την καθοδήγηση του ειδικού, αφού μια τέτοια διαδικασία μπορεί να αποτελέσει μια εξαιρετική ευκαιρία για προσωπική αλλά και δυαδική εξέλιξη. Η ώριμη αγάπη είναι μια συναισθηματική κατάκτηση μέσα από μια μεγάλη πορεία. Ο Kernberg μας επισημαίνει ότι όταν επικρατεί η ώριμη αγάπη τότε οι σύντροφοι συνεργάζονται όσον αφορά τους σκοπούς τους, τις αξίες τους, τις δυνατότητες τους και την επιθυμία τους να αντιμετωπίζουν τα ζητήματα της σχέσης τους από κοινού. Η επιθυμία για συναισθηματική και ερωτική επαφή υπερισχύει των δυσκολιών.
Νόρα Κοντοστεργίου
Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεύτρια
B.A., Pg. Dip., M. Clin,.Sc
Ηγίου 6-10, Θησείο 11851, Αθήνα
Τηλ: 210 3427425 – 6974818255
Όλα τα κείμενα και οι φωτογραφίες σε αυτόν τον ιστότοπο υπόκεινται σε πνευματικά δικαιώματα. Όλοι οι πίνακες ζωγραφικής στις επιμέρους ενότητες έχουν σχεδιαστεί από την κα Νόρα Κοντοστεργίου. Απαγορεύεται οποιαδήποτε αντιγραφή και διανομή χωρίς αναφορά στην πηγή.