Τι είναι ο ύπνος και γιατί μας απασχολεί τόσο πολύ αυτή η κατάσταση του οργανισμού μας;

Εφόσον, περνούμε το ένα τρίτο της ζωής μας σε κατάσταση ύπνου είναι μάλλον σημαντικό να θεωρούμε τον ύπνο πολύτιμο. Όταν κοιμόμαστε δεν μπορούμε να έχουμε τον έλεγχο της συνειδητής μας ύπαρξης , αφού δεν έχουμε συνείδηση των λειτουργιών μας ενώ κοιμόμαστε.

Αυτό για ορισμένους ανθρώπους αποτελεί σοβαρό πρόβλημα,  δηλαδή  να φοβούνται το άγνωστο και το μη συνειδητό.

Είναι απολύτως βέβαιο ότι ο ύπνος είναι αναγκαίος, καθώς η ανάγκη να αποκοπούμε από τη δράση και την εγρήγορση είναι πολύ έντονη, η κοινή αίσθηση της κόπωσης και της νύστας. Τις ώρες που κοιμόμαστε, το σώμα μας  πέφτει σε «κωματώδη» κατάσταση, καθώς τμήματα του σώματος μας χαλαρώνουν απολύτως, η μυϊκή δράση περιορίζεται, και οι αισθήσεις μας αφή, ακοή, κλπ, υπολειτουργούν.

Ο ύπνος έχει έναν κυκλικό ρυθμό, από τον ανάλαφρο ύπνο  καταλήγοντας σταδιακά στον βαθύ και πάλι πίσω. Στα διαφορετικά στάδια ύπνου τα εγκεφαλικά κύματα προδίδουν μια περίπλοκη και περιοδική λειτουργία που έχει ως σκοπό, την διατήρηση και ανατροφοδότηση του οργανισμού με ενέργεια, την ωρίμανση του κεντρικού νευρικού συστήματος, την παγίωση της μνήμης και την διατήρηση της σωματικής και ψυχικής ομοιόστασης.

Ο ύπνος αποτελεί για τον οργανισμό μια λειτουργία ζωτικής σημασίας και φαίνεται να είναι ο μεταξύ χώρος στο συνειδητό και το ασυνείδητο, την χαλάρωση και την εγρήγορση, την δράση και την απόσυρση, τον έλεγχο και το χάσιμο του ελέγχου. Γενικά, σηματοδοτεί ένα όριο μεταξύ αυτού που ελέγχουμε και αυτού που δεν ελέγχουμε.

Δυστυχώς, για μερικούς ανθρώπους  η διαδικασία του ύπνου δεν είναι μια εύκολη υπόθεση καθώς η ποιότητα ύπνου μπορεί να είναι κακή και αυτό να αποτελεί μια εξαιρετικά σοβαρή διαταραχή.

Η πιο συνήθης διαταραχή ύπνου είναι η αϋπνία και ταλαιπωρεί ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό ανθρώπων. Η διάγνωση της αϋπνίας καθορίζεται από:

Την συχνότητα που ο πάσχοντας παραπονιέται για αϋπνία.
Διάρκεια. Κακή ποιότητα ύπνου  για περισσότερο από ένα μήνα με συχνότητα τρεις φορές την εβδομάδα.
Υπεραπασχόληση του πάσχοντα με την έλλειψη ύπνου και την έκφραση  υπερβολικού  φόβου για τις συνέπειες  στην υγειά του.
Πρόκληση δυσφορίας και μειωμένη λειτουργικότητα στην καθημερινότητα του λόγω στέρησης ύπνου.

Η δυσκολία ύπνου σε συνδυασμό με την δυσχέρεια συντήρησης του ύπνου, ή η πολύ νωρίς αφύπνιση το πρωί καθορίζουν τα συμπτώματα της αϋπνίας. Συνήθως τα άτομα που υποφέρουν από αϋπνία έχουν άγχος και ενώ προσπαθούν να κοιμηθούν κατακλύζονται από σωρεία σκέψεων γύρω από τις διαπροσωπικές τους σχέσεις, την δουλειά τους, την υγεία τους. Προπαντός ασχολούνται με την σκέψη ότι δεν θα μπορέσουν να κοιμηθούν. Οι ψυχολογικές διαταραχές καθώς και οργανικά προβλήματα όπως νευρολογικές παθήσεις, διαταραχές του θυροειδούς, σύνδρομα αναπνευστικής δυσχέρειας και οι παρενέργειες φαρμάκων και τοξικών ουσιών, είναι τα κύρια αίτια της αϋπνίας.

Από ψυχολογικής άποψης, τα άτομα που πάσχουν από αϋπνία είναι αγχώδη με τάσεις καταθλιπτικές η ακόμα και ψυχαναγκαστική διαταραχή.

Όταν το ατομο πάσχει από την διαταραχή της αϋπνίας -σύμφωνα με τα παραπάνω κριτήρια- καλό θα είναι άμεσα να απευθυνθεί στον ειδικό για μια ολοκληρωμένη διάγνωση και παραπομπή για την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή όσον αφορά την χορήγηση υπνωτικών χωρίς  την κατάλληλη διάγνωση από τον κατάλληλο γιατρό. Δυστυχώς στην Ελλάδα συνταγογραφούνται ακατάλληλα και επικίνδυνα ηρεμιστικά και υπνωτικά από αναρμόδιους και ως αποτέλεσμα ένα μεγάλο ποσοστό του πάσχοντα πληθυσμού να ακολουθεί επικίνδυνες για την υγεία του φαρμακευτικές αγωγές. Επίσης, είναι καλό να γνωρίζουμε ότι πολλές από τις διαταραχές του ύπνου όπως η αϋπνία στις περισσότερες των περιπτώσεων μπορεί να αντιμετωπιστεί με ψυχολογική υποστήριξη και τεχνικές χαλάρωσης, δηλαδή χωρίς την χρήση φαρμακευτικής αγωγής!

Η διαδικασία  του ύπνου είναι μια απολαυστική μα και συνάμα ευεργετική λειτουργία. Είναι ξεκάθαρο ότι για να έχουμε μια ισορροπημένη και υγιή ζωή πρέπει να έχουμε και μια ανάλογη σχέση με τον ύπνο. Ο συγγραφέας Αλντους Χαξλευ με περιεκτικά λόγια μας υπενθυμίζει:  «Το ότι δεν είμαστε πολύ πιο άρρωστοι και πολύ πιο παράφρονες απ΄ όσο είμαστε, αυτό οφείλεται αποκλειστικά σ’εκείνη την ευλογημένη και ευεργετικότερη απ’ όλες τις χάρες, τον ύπνο»!

Νόρα Κοντοστεργίου
Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεύτρια
B.A., Pg. Dip., M. Clin,.Sc
Ηγίου 6-10, Θησείο 11851, Αθήνα
Τηλ: 210 3427425 – 6974818255
E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.