Τι κρύβει το social drinking

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013 – Psychologies magazine

Είναι ο… καταλύτης της κοινωνικής μας ζωής, το αγχολυτικό μας, η παρέα που συντροφεύει τις πιο προσωπικές συζητήσεις μας.
Με αφορμή μάλιστα τις γιορτινές ημέρες, θα πιούμε και κάτι παραπάνω.
Πόσο κακό όμως μπορεί να μας κάνει ένα ακόμη ποτήρι;


Eίναι Χριστούγεννα, ας το ρίξουμε λίγο έξω! Η… δικαιολογία είναι αρκούντως πειστική. Μήπως όμως είναι μια ακόμα δικαιολογία; Είμαστε χαρούμενοι, πάμε για ένα ποτό. Είμαστε λυπημένοι, πάμε για ένα ποτό. Έχουμε έγνοιες, πάμε για ένα ποτό. Έχουμε κάτι να γιορτάσουμε, πάμε για ένα ποτό.

Χωρίσαμε, παντρευόμαστε, έχουμε γενέθλια, επέτειο ή απλώς θέλουμε να δούμε έναν φίλο από τα παλιά… πάμε για ένα ποτό. Το αλκοόλ έχει εξελιχθεί σε απαραίτητο συστατικό κάθε επιτυχημένης κοινωνικής συνεύρεσης! «Ανέκαθεν η κατανάλωση αλκοόλ αποτελούσε μια κοινώς αποδεκτή και ευχάριστη συνήθεια» εξηγεί η ψυχολόγος Νόρα Κοντοστεργίου*. «Η δυνατότητα της εύκολης παρασκευής ή εύρεσής του αποτελεί ένα από τα πλεονεκτήματα της αλκοόλης σε σχέση με άλλες ουσίες», περιγράφει και συμπληρώνει: «η κατανάλωση σε μικρές ποσότητες, βελτιώνει τη διάθεση, προκαλεί ευφορία, τονώνει την αυτοπεποίθηση, αυξάνει τη λίμπιντο και γενικά λειτουργεί ως χαλαρωτική ουσία. Είναι βέβαιο ότι στις κοινωνικές συναθροίσεις οι περισσότεροι από εμάς θα θέλαμε να νιώθουμε όμορφα, ευχάριστα και χαλαρά».

ΤΟ ''ΚΑΛΟ'' ΑΛΚΟΟΛ
Το κόκκινο κρασί περιέχει ρεσβερατρόλη, ένα φυσικό συστατικό που διαθέτει αντιοξειδωτικές ιδιότητες και αντιφλεγμονώδη δράση. Έτσι όχι μόνο προστατεύει τα κύτταρά μας από τη γήρανση, αλλά και τα τοιχώματά των αρτηριών μας, περιορίζοντας τον κίνδυνο εμφάνισης παθήσεων που σχετίζονται με την καρδιοαγγειακή λειτουργία. Αρκεί όμως να προσθέσουμε ένα ποτήρι κόκκινο κρασί στο διαιτολόγιό μας για να νιώσουμε προστατευμένοι; Η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ θα πρέπει να συνδυάζεται με υγιεινή διατροφή και άσκηση.


Είμαστε όλοι εν δυνάμει αλκοολικοί;
Σε κοινωνικό επίπεδο είμαστε μάλιστα εκπαιδευμένοι να καταναλώνουμε αλκοόλ. «Έλα, πιες ένα ποτηράκι», είναι η λύση για να νιώσουμε καλύτερα. Να αποκτήσουμε αυτοπεποίθηση και -τι ειρωνεία!- μετά από έναν «άσπρο πάτο», βλέπουμε το ποτήρι… μισογεμάτο! «Πράγματι, το αλκοόλ είναι μια ουσία που σε γρήγορο χρόνο και σχετικά μικρές ποσότητες προσφέρει ένα παράθυρο στον κόσμο της χαράς, της ευεξίας, της αυτοπεποίθησης, της τόνωσης του εγώ και των δυνατοτήτων», σκιαγραφεί η ψυχολόγος. «Το αλκοόλ μπορεί να μας παρασύρει σε έναν κόσμο όπου οι αιχμηρές γωνίες στρογγυλεύουν και η πραγματικότητα φαντάζει λιγότερο επίπονη και βαρετή. Στις περισσότερες των περιπτώσεων η κατανάλωση αλκοόλ μάς προσφέρει έναν εναλλακτικό τρόπο επικοινωνίας με τον εαυτό μας αλλά και τους άλλους και φυσικά αυτό είναι δελεαστικό καθώς κάτω από την επήρειά του νιώθουμε πιο δυνατοί, πιο έξυπνοι, πιο αποδεκτοί, πιο ερωτικοί, πιο ικανοί», παραδέχεται. «Οι ψυχοσυναισθηματικές πιέσεις που απορρέουν από την καθημερινότητα, μας κάνουν να αναζητούμε ανακούφιση και χαλάρωση. Η αίσθηση του ανικανοποίητου και πολλές φορές ο κορεσμός από την επανάληψη συχνά μας προτρέπουν προς τη χρήση του, αφού το αλκοόλ λειτουργεί ως βαλβίδα αποσυμπίεσης», λέει η Νόρα Κοντοστεργίου.

Είναι γεγονός ότι το αλκοόλ κάνει καλό στην κοινωνικότητά μας.Συμβαίνει όμως το ίδιο και με την υγεία μας; Το Γαλλικό Παράδοξο (όρος που εφευρέθηκε από τον δόκτορα Σερζ Ρεΐνό, του Πανεπιστημίου του Μπορντό) υποστηρίζει ότι παρόλο που οι Γάλλοι συνηθίζουν να τρέφονται με φουα γκρα, τυριά, κρουασάν κι άλλα παρόμοια παχυντικά, παρουσιάζουν χαμηλό ποσοστό καρδιοαγγειακών παθήσεων χάρη στην κατανάλωση κόκκινου κρασιού.

Ωραία ακούγονται όλα αυτά! Πότε όμως μια συνήθεια καταλήγει να γίνεται πρόβλημα; Γιατί καμιά φορά τα όρια είναι δυσδιάκριτα και εύκολα μπορούμε να… ξεφύγουμε. «Η κατανάλωση του αλκοόλ γίνεται επικίνδυνη, όταν ξεπερνάμε τα όρια και οδηγούμαστε στην κατάχρηση» επισημαίνει η ψυχολόγος. Στατιστικά, στην Ελλάδα πάνω από 250.000 άτομα είναι εξαρτημένα από το αλκοόλ και 1.200.000 έχουν τάση εξάρτησης. «Είναι βέβαιο ότι το 40% των θανατηφόρων ατυχημάτων οφείλεται στην υπερκατανάλωση της αλκοόλης, ενώ ένα μεγάλο ποσοστό εφήβων καταφεύγουν στην μέθη προκειμένου να εξασφαλίσουν την ευχαρίστηση τους και με εύκολο και νόμιμο τρόπο να παραβούν τους κανόνες και τα όρια που τους θέτει η κοινωνία» τονίζει η Νόρα Κοντοστεργίου. «Γενικά, το αλκοόλ γίνεται επικίνδυνο όταν χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση βαθύτερων ψυχολογικών προβλημάτων όπως η έλλειψη αυτοπεποίθησης, η κατάθλιψη, ο θυμός, οι απώλειες ζωής. Όταν το άτομο δυσκολεύεται να ζητήσει βοήθεια από τους γύρω ή από τους ειδικούς για να ανακουφίσει τον ψυχικό του πόνο, συχνά καταφεύγει στην κατάχρηση του αλκοόλ προκειμένου να εξασφαλίσει μια ψευδή αίσθηση δύναμης και έλεγχου. Το αλκοόλ μαγικά καταπραΰνει την αγωνία του και του δημιουργεί την ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας» περιγράφει.


ΤΟ ''ΚΑΚΟ'' ΑΛΚΟΟΛ
Το… δραστικό συστατικό στα αλκοολούχα ποτά είναι η αιθανόλη, ένα σχετικά απλό μόριο, που έχει όμως άμεση επιρροή στο στομάχι, τον εγκέφαλο, την καρδιά, το ήπαρ, επηρεάζοντας τα επίπεδα λίπους αλλά και τα επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα. Πέρα από τη διάθεση επηρεάζει τη συγκέντρωση και το συντονισμό. Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις και στο Northwestern University κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι για κάθε 10g που καταναλώνουμε καθημερινά, η πιθανότητα καρκίνου του μαστού αυξάνεται κατά 7%. Παράλληλα, ανακάλυψαν πως το αλκοόλ επηρεάζει την απορρόφηση και το μεταβολισμό του φυλλικού οξέος, συστατικού απαραίτητου για την επανόρθωση του DNA. Η αύξηση του ρίσκου είναι μικρή, αλλά λειτουργεί αθροιστικά. Αυτό που πρέπει να κρατήσουμε είναι πως η κατανάλωση αλκοόλ πρέπει να γίνεται πάντα με μέτρο.

 
Το ημερολόγιο ρίχνει φως
Ο πιο εύκολος τρόπος για να μπορέσουμε μόνοι μας να παρατηρήσουμε τις συνήθειές μας είναι να λειτουργήσουμε όσο πιο αντικειμενικά γίνεται. «Η μεγάλη συχνότητα και η μεγάλη ποσότητα στην κατανάλωση αλκοόλ αποτελούν κριτήρια ανησυχίας. Ας μην ξεχνάμε ότι η κατάχρηση του αλκοόλ μπορεί να διαταράξει τη σωματική και ψυχική υγεία και να οδηγήσει σε εξάρτηση» τονίζει η ψυχολόγος και προτείνει: «Αν θέλουμε να ελέγξουμε το πώς χρησιμοποιούμε το αλκοόλ στη καθημερινότητά μας μπορούμε να καταγράφουμε τη συχνότητα, την ποσότητα, αλλά και τις συναισθηματικές και συμπεριφορικές συνθήκες κάτω από τις οποίες γινόταν η χρήση. Αν κάποιος έχει ανησυχία για τις τάσεις εξάρτησής του, καλό είναι να απευθυνθεί σε ειδικό», καταλήγει. Ένα απλό τεστ θα σας βοηθήσει να αξιολογήσετε το βαθμό της επικινδυνότητας της συνήθειάς σας: δοκιμάστε να μην κάνετε καμία χρήση αλκοόλ για επτά ημέρες. Σε περίπτωση που δεν το καταφέρετε ή αισθάνεστε ότι το πετύχατε με μεγάλη δυσκολία, τότε θα ήταν χρήσιμο να το συζητήσετε με έναν ειδικό.


Η σωστή ισορροπία
Αν υπάρχει ιστορικό στην οικογένεια είναι μάλλον προτιμότερο να δώσετε μεγαλύτερη έμφαση στο πόσο αλκοόλ καταναλώνετε. «Για να ξεφύγουμε από τα κατατόπια της εξάρτησης από το αλκοόλ όπως και από κάθε άλλη εξάρτηση, καλούμαστε να έχουμε καλή σχέση με τον εαυτό μας», συμβουλεύει η ψυχολόγος. «Αυτό σημαίνει ότι καλούμαστε να ακούμε τις αδυναμίες μας, να αναζητούμε λύσεις στα προβλήματά μας, να δίνουμε χώρο στις σκέψεις και τα συναισθήματά μας, να αναζητούμε την επικοινωνία με φίλους, οικογένεια, συντρόφους, να αναγνωρίζουμε τα προτερήματα μας. Είναι σημαντικόνα μην αφήνουμε τα προβλήματα που μας απασχολούν να γίνονται μακροχρόνια και να οδηγούμαστε σε αδιέξοδα. Να μάθουμε ότι το να ζητάμε βοήθεια είναι δείγμα ωριμότητας και όχι αδυναμίας».


* H Nόρα Κοντοστεργίου M. Clin.Sc., είναι ψυχολόγος - ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεύτρια.